فارن پالیسی: آغاز تغییرات راهبردی آمریکا در جنوب آسیا

مقالات
شخصی سازی فونت
  • کوچکتر کوچک متوسط بزرگ بزرگتر
  • Default Helvetica Segoe Georgia Times

فارن پالیسی در تازه‌ترین مقاله خود، نگاهی متفاوت به خروج آمریکا از افغانستان انداخته و این حرکت را مرحله نخست گسترش راهبرد این کشور در جنوب آسیا به‌ویژه در رقابت با چین عنوان می‌کند.

خبر خروج کامل نیروهای آمریکایی از افغانستان تا یازدهم سپتامبر سال جاری، واکنش‌های بسیاری به همراه داشت. اما این خروج فقط افغانستان را تحت تأثیر قرار نخواهد داد و سبب تغییر شکل راهبرد آمریکا در جنوب آسیا می‌شود. آمریکا تقریباً برای مدت ۲۰ سال است وقایع این منطقه را از لنز درگیری‌ها در افغانستان نگاه می‌کند و از این به بعد چارچوب فکری خود را بر چین و رقابت میان خود و این کشور قرار خواهد داد. برای دهه‌ها آمریکا هیچ سیاست واحدی را برای جنوب آسیا تعیین نمی‌کرد و سیاست‌گذاری‌های خود را به صورت مقطعی بر موضوعات روز مانند جنگ افغانستان، رابطه با پاکستان [که این هم برگرفته از رابطه با افغانستان بود] و همین‌طور رابطه با هند قرار می‌داد. در طول این سال‌ها دیگر کشورهای جنوب آسیا دقیقاً متوجه نبودند سیاست آمریکا دربرابر آن‌ها حول چه محوری می‌چرخد. به عنوان مثال وقتی در سال ۲۰۱۷ دونالد ترامپ راهبرد خاص خود در افغانستان و جنوب آسیا را مطرح کرد تنها نام کشورهای افغانستان، پاکستان و هند به چشم می‌خورد و حتی نامی از دیگر کشورها به میان نیامده بود. اصلاً از لحاظ بروکراتیک، آمریکا هیچ‌گاه جنوب آسیا را به عنوان یک منطقه واحد در نظر نگرفته بود. می‌توان گفت در این خود محدودسازی جغرافیایی، آمریکا منطقه‌ای را که یک چهارم جمعیت جهان را در خود جای داده و به نظر «کاپلان» همان اهمیتی که قاره اروپا در قرن بیستم داشته را در قرن ۲۱ خواهد داشت، نادیده گرفته بود. این را نیز نباید فراموش کنیم که جنوب آسیا یکی از حساس‌ترین مناطق در زمینه موضوعات داغ دهه‌های آینده جهان یعنی تغییر آب و هوایی و منابع طبیعی است. اکنون خروج از افغانستان نشان می‌دهد تمرکز سیاست خارجی آمریکا چین خواهد بود که سبب تغییر محاسبات راهبردی کلی آمریکا در جنوب آسیا خواهد شد. بایدن با ایستادگی در مورد منازعات تایوان و چین نشان داده می‌خواهد رویکردی محکم را در قبال پکن به اجرا بگذارد و به این ترتیب آمریکا جنوب آسیا را از چارچوب رقابت آمریکا-چین نگاه خواهد کرد. هند نیز در این معادله نقش بسیار ویژه‌ای خواهد داشت. آمریکا به این کشور به عنوان اصلی‌ترین مهره برای به دست گرفتن توازن در مقابل چین می‌نگرد و پیش بینی می‌شود پاکستان به عنوان یکی از متحدان جدی چین، با وجود اینکه تلاش کرده رابطه خود را با واشنگتن به فراتر از جنبه‌های امنیتی ارتقا دهد، از معادلات جدید ایالات متحده خارج بماند. آمریکا قطعاً به کشورهای دیگر جنوب آسیا یعنی مالدیو، بوتان، بنگلادش، نپال و سریلانکا نیز چشم خواهد دوخت و تلاش خواهد کرد روابط امنیتی و غیرامنیتی خود را با این کشورها به شدت گسترش دهد.