از آغاز حمله به غزه، دولت آمریکا از ارتش اسرائیل حمایت بی قید و شرط کرده است. این حمایت عمدتا از راه تحویل بمب، خمپاره و گلوله توپ هایی انجام می شود که بر خاک فلسطینی ها فرو می ریزد. چنین همدستی و مشارکتی همواره وجود نداشته و در آغاز، واشنگتن برای خود نقش میانجی بی طرف در روابط بین تل- آویو و دنیای عرب را قائل بود.
نویسنده: Gilbert ACHCAR برگردان شهباز نخعي
حمله هوایی و زمینی اسرائیل به نوار غزه در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، نخستین جنگ اسرائیل است که واشنگتن در آن مشارکت مستقیم دارد. ایالات متحده آشکارا از هدف تعیین شده اسرائیل یعنی از بین بردن حماس حمایت می کند و در راه برقراری آتش بس تصویب شده توسط اکثریت بزرگی از کشورهای عضو سازمان ملل متحد، مانع ایجاد می نماید. همچنین، دولت آمریکا به تل- آویو تسلیحات و مهمات تحویل داده و مانع از آن می شود دیگر بازیگران منطقه ای به فلسطینی ها کمکی موثر کنند.
ایالات متحده همیشه مدافع نظامی اسرائیل نبوده است. پس از ایجاد دولت یهودی، ایالات متحده خود را به عنوان یک داور بی طرف بین تل- آویو و همسایگان عربش معرفی کرد و دست به تحریم تسلیحاتی هردو طرف زد که این تحریم تا پایان دوره ریاست جمهوری دوایت آیزنهاور (۱۹۶۱- ۱۹۵۳) ادامه یافت. در آن زمان، در سال های نخست حکومت نوپای اسرائیل، روی حمایت مالی و تجهیزاتی آلمان و فرانسه حساب می کرد. وضعیت زمانی تغییر یافت که جان اف. کندی، رئیس جمهوری آمریکا، دربرابر رادیکالیزه شدن ملی گرایی عرب به رهبری مصر دوران جمال عبدالناصر، و کاهش نفوذ آمریکا در خاور نزدیک، تصمیم به حمایت از اسرائیل گرفت و شروع به تحویل تسلیحات به آن کرد.
این تحول سرآغاز «روابطی ویژه» شد که جنبه ای خاص داشت. درواقع، حکومت اسرائیل از زمان تأسیس در سال ۱۹۴۸ تا آغاز سال ۲۰۲۳، بیش از ۱۵۸ میلیارد دلار کمک از آمریکا دریافت کرده که بیش از ۱۲۴ میلیارد دلار آن جنبه نظامی داشته و درواقع، پس از جنگ جهانی دوم، بیشترین کمک مالی آمریکا به یک کشور بوده است (۱). در چهارچوب برنامه کمک در سال های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۸، ایالات متحده هرسال ۴ میلیارد دلار کمک به اسرائیل پرداخت کرده و می کند.
پل هوایی
با این همه، واشنگتن در جنگ سال ۱۹۶۷ اسرائیل علیه همسایگان عربش آشکارا از آن حمایت نکرد. کاخ سفید نمی توانست تصرف ساحل غربی رود اردن – که متعلق به متحد دیگرش در منطقه یعنی اردن هاشمی بود- را تأیید کند. در جریان جنگ اکتبر ۱۹۷۳، «روابط ویژه» باعث ایجاد یک پل هوایی برای تحویل تجهیزات نظامی به اسرائیل با هدف کمک به نیروهای نظامی اسرائیل برای پس راندن حمله مصر و سوریه شد. هنگامی که اوضاع به سود تل- آویو تغییر یافت، ایالات متحده شروع به اِعمال فشاری شدید کرد تا جنگ پایان یابد. بعدا، آمریکا از اشغال بخشی از لبنان در سال ۱۹۸۲ حمایت نکرد و به عنوان میانجی برای بیرون راندن جنگجویان «سازمان آزادی بخش فلسطین» (OLP) از بیروت اقدام کرد. همچنین، در جنگ اسرائیل علیه لبنان در سال ۲۰۰۶ و حمله های مکرر پس از آن به نوار غزه هم از اسرائیل حمایت نکرد.
به عکس، در عرصه جنگی که پس از ۷ اکتبر آغاز شد، حمایت آمریکا از اسرائیل آشکار و همه جانبه بود. پس از حمله حماس، آمریکا خیلی زود تصمیم به اعزام دو گروه از ناوهای هواپیمابر یو اس اس آیزنهاور(USS Eisenhower) و یو اس اس فورد(USS Ford)، یک واحد از تفنگداران نیروی دریایی همراه با یک گروه ضربت دریایی- زمینی ناو یو اس اس باتن (USS Bataan) در دریای سیاه و نیز زیردریایی (USS Florida) با سوخت هسته ای حامل موشک های دوربرد کرد. همزمان با این کارها، دولت آقای بایدن به پایگاه های هوایی در منطقه هشدار می داد و به صورت فوری تجهیزات نظامی مورد نیاز اسرائیل را تأمین می کرد. از جمله این تجهیزات، موشک های دفاع هوایی موسوم به «گنبد آهنین» بود.
JPEG - 113.7 kio
از بین بردن حماس
ایالات متحده با این عملکرد به اسرائیل در سطح منطقه پوشش نظامی داد تا بتواند بخش اساسی نیروهای خود را به جنگ غزه اختصاص دهد. هدف آشکارا اعلام شده اسرائیل از بین بردن حماس بود که واشنگتن و دیگر کشورهای غربی هم از آن حمایت می کردند. با این همه، بلندپروازی نابود کردن یک سازمان مردمی، که بر منطقه ای کوچک ولی با تراکم جمعیت زیاد حکومت می کند، نمی تواند بدون کشتار پرشمار غیرنظامیان دنبال شود. به ویژه آن که نیروهای مسلح اسرائیل قاطعانه درصدد بودند که تا حد ممکن میزان تلفات خود را کاهش دهند و این امر مستلزم انجام بمباران های وسیع از راه دور و ویران کردن مناطق شهری مورد حمله بود.
مسئولیت ایالات متحده در این کشتار، علاوه بر حمایت تاکتیکی منطقه ای، عبارت از تأمین بخش بزرگی از امکانات لازم برای ادامه جنگ است. بین شروع جنگ و آخر ماه نوامبر، واشنگتن ۵۷ هزار خمپاره و ۱۵ هزار بمب – ازجمله ۵۴۰۰ بمب BLU-117 و ۱۰۰ بمب BLU-109 (سنگر شکن bunker buster) که هر یک نزدیک به ۱ تن وزن دارد- (۲) به اسرائیل تحویل داده است. به نوشته نشریه نیویورک تایمز، کارشناسان نظامی از استفاده بی پروای اسرائیل از این همه بمب غول پیکر – که هریک قادر به درهم کوبیدن یک برج چند طبقه است-ابراز تعجب می کنند. بمب هایی که جنگ علیه غزه را تبدیل به یک کشتار غیرنظامیان با «آهنگی تاریخی» کرده است (۳). تا ۲۵ دسامبر، اسرائیل ۲۴۴ محموله تسلیحاتی توسط هواپیماهای باربری نظامی دریافت کرده بود که به این تعداد تحویل ۲۰ محموله توسط کشتی نیز افزوده می شود (۴). نشریه انگلیسی گاردین افشاء کرده که تل- آویو علاوه بر اینها از موجودی عظیم مهمات آمریکایی در کشور نیز استفاده کرده است(۵).
برای تأمین مالی این حمایت گسترده، دولت آقای بایدن از ۲۰ اکتبر از کنگره آمریکا درخواست ۱۰۵ میلیارد دلار خارج از بودجه متداول کرد که ۶۱.۴ میلیارد دلار آن برای اوکراین (۴۶.۳ میلیارد دلار کمک نظامی) و ۱۴.۱ میلیارد دلار برای اسرائیل (۱۳.۹ میلیارد دلار کمک نظامی) و ۱۳.۶ میلیارد دلار برای تقویت مبارزه علیه مهاجرت غیرقانونی است. دولت آقای بایدن، با یک کاسه کردن درخواست کمک برای اوکراین، اسرائیل و مبارزه علیه مهاجرت غیرقانونی، انتظار داشت که چراغ سبز جناح راست جمهوری خواه را داشته باشد، اما تا پایان سال ۲۰۲۳ موفق به کسب موافقت کنگره نشد. جمهوری خواهان با ترفند دولت مقابله نموده و خواستار انجام اقداماتی سختگیرانه تر در مرزها شدند و رئیس جمهوری را دربرابر اردوگاه دموکرات قرار دادند.
تحویل خمپاره
کاخ سفید برای این که به هرصورت بتواند نیاز اسرائیل به گلوله های تانک مرکاوا(Merkava) را تأمین کند، با توسل به وجود وضعیت اضطراری، کنگره آمریکا را دور زد و در ۹ دسامبر یک محموله حاوی ۱۴ هزار گلوله به ارزش ۱۰۶.۵ میلیون دلار برای اسرائیل فرستاد. این کار در ۳۰ دسامبر هم تکرار شد و محموله دیگری به بهای ۱۴۷.۵ میلیون دلار ارسال و موجب خشم دموکرات ها شد. در چنین وضعیتی، ترغیب اسرائیل توسط آقای بایدن به رعایت بیشتر حقوق بشر چیزی جز طبل توخالی نیست و منتقدان آن را نشانه ریاکاری می دانند.
بایدن در زمان نامزدی انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ وعده داده بود که درصورت انتخاب شدن، به روند حمایت بیش از حد از اسرائیل – که سیاست رئیس جمهوری های پیشین بوده- پایان دهد. از جمله این موارد می توان از گشایش کنسولگری ایالات متحده در بیت المقدس شرقی نام برد. بازگشایی دفتر نمایندگی «سازمان آزادی بخش فلسطین» (OLP) در واشنگتن هم از جمله این وعده ها بود که هیچ کاری درباره آن انجام نشد. بایدن بجای انجام این وعده ها پا جای پای دولت ترامپ گذاشت و به ترغیب عربستان سعودی به پیوستن به حکومت های عرب دیگر، که با اسرائیل روابط دیپلوماتیک برقرار کرده اند، ادامه داد و از زمان شروع جنگ غزه هم به حمایت عملی و بی قید و شرط از اسرائیل پرداخته است. انجام این کارها تنها باعث ایجاد نارضایتی، حتی در اردوگاه دموکرات، شده که در آن اکنون هواداران فلسطین تعدادشان بیش از هواداران اسرائیل (۳۴ درصد دربرابر ۳۱ درصد) است. این ارقام نتیجه یک نظرسنجی است که در ۱۹ دسامبر انجام شده است(۶). این درحالی است که سیاست آقای بایدن حتی نتوانسته رضایت اردوگاه جمهوری خواه را نیز کسب کند و نتایج همان نظرسنجی نشان می دهد که در نهایت ۵۷ درصد از آمریکایی ها مدیریت آقای بایدن درمورد جنگ غزه را نادرست می دانند.
۱- Congressional Research Service, U.S. Foreign Aid to Israel, CRS Report, Washington, 1 er mars 2023
۲- Jared Malsin et Nancy A Youssef, « US sends Israel 2,000-pound Bunker Buster bombs for Gaza war », The Wall Street Journal, New York, 1 er décembre 2023
۳- Lauren Leatherby, « Gaza civilians, under Israeli barrage, are being killed at historic pace », The New York Times, 25 novembre 2023
۴- « 244 US cargo planes, 20 ships deliver over 10,000 tons of military equipment to Israel – report », The Times of Israel, Jérusalem, 25 décembre 2023.
۵- Harry Davies et Manisha Ganguly, « Gaza war puts US’s extensive weapons stockpile in Israel under scrutiny », The Guardian, Londres, 27 décembre 2023.
۶- Jonathan Weisman, Ruth Igielnik et Alyce McFadden, « Poll finds wide disapproval of Biden on Gaza, and little room to shift gears », The New York Times, 19 décembre 2023.
Gilbert ACHCAR
*استاد دانشگاه پاريس ٨ ، آخرين آثار منتشر شده : شرق ملتهب ( ٢٠٠٣ ) و جدال دو توحش ( چاپ مجدد ٢٠٠٤ )
Le Monde diplomatique