از مجمع عمومی در خیابان به‌سوی سازمان‌یابی شورایی

جعفر ابراهیمی

اما قصه مبارزه معلمان تنها به مطالبه گری برای مطالبات صنفی و آموزشی محدود نمی‌گردد بلکه معلمان نشان دادند که برای دفاع از کیان تشکل یابی مستقل قادرند خیابان را تسخیر کنند و شکلی عینی و نوین از دموکراسی را محقق سازند .

برگزاری باشکوه مجمع عمومی انجمن صنفی معلمان کردستان/ سنندج در خیابان، زیر شد بدترین تدابیر امنیتی در بهمن ماه ۱۴۰۰ نشان داد که برای تشکل یابی نیاز به کلاس های آموزشی نیست معلمان در جریان کنشگری و پراتیک به آگاهی طبقاتی می رسند و برای تغییر شرایط متحد می شوند و انجمن و کانون خود را شکل می دهند. مستقل از اینکه چه کسانی نامشان از صندوق بیرون آمده است منتخبان بار بزرگ ی بر دوش دارند آنان محصول یک نقطه عطف تاریخی در جنبش معلمان و جنبش تحول خواه مردم ایران هستند.

از سوی دیگر این انتخابات و انتخابات انجمن صنفی فرهنگیان استان فارس، انتخابات انجمن صنفی معلمان شاغل و بازنشسته کرمانشاه، اعلام موجودیت کانون صنفی معلمان هرسین و اسالم آباد غرب و انتخابات کانون صنفی معلمان بیجار، تبدیل تجمع به مجمع عمومی کانون صنفی معلمان استان بوشهر و برگزاری مجمع عمومی انجمن صنفی معلمان دیواندره در ماهها و هفته های گذشته نشان داد که معلمان در سایر شهرها و استانها نباید پشت اجازه وزارت کشور بمانند و باید جسورانه حتی شده خیابان و محل تجمع را به محلی برای برگزاری مجمع عمومی تبدیل نمایند .

کافی است انتخابات انجمن صنفی کردستان/سنندج با حضور بیش از ۱۰۰۰ فرهنگی را با کنگره احزاب و تشکلهای وابسته حکومتی مقایسه کرد تا معنا ی تشکل مستقل و دارای پایگاه توده ای مشخص گردد. اگر نگاهی به کنگره احزابی که با رانت و حمایت حکومتی و با امکانات و سالن ها و پذیرایی آن چنانی برگزار می شوند نگاهی بیندازیم خواهیم دید که آنان قادر نیستند حتی ۱۰۰۰ عضو جذب نمایند و اکثر اعضا کسانی هستند که در رانت و قدرت شریک بوده و فاقد بدنه توده ای هستند.

برخی اما بدون در نظر گرفتن شرایط تاریخی و معضلات تشکل یابی و سرکوب مستمر هر حرکت جمعی، در پی کوچک نشان دادن این دستاوردها هستند فعالی که نسبت افراد شرکت کننده در مجمع عمومی کانون تهران را با معلمان استان تهران مقایسه و آن را نکوهش می کند درک درستی از تشکل یابی مستقل در دور ه حاضر ندارد.

این ایرادها حتی در مورد تجمعات باشکوه معلمان از سوی برخی فعالان صنفی مطرح می گردد آنان به خاطر اینکه تنها ۵ درصد معلمان در اعتراضات حضور دارند به نقد شورای هماهنگی می پردازند اما به این مهم نمی پردازند که این شورا در یک روند صعودی میزان مشارکت را از ۵۰ شهر به ۲۰۰ شهر در عرض شش ماه رسانده است.

این به معنای نادیده گرفتن نقدها و ندیدن نیمه خالی لیوان نیست بلکه ارجاع دادن منتقدان به شرایط عینی و ملموس سیاسی حاکم بر کشور است. لذا ضروری است فعالان صنفی همان طور که منتظر مجوز دولت نمی مانند منتظر حضور تمام معلمان نشوند و در هر شهر هسته اولیه تشکلهای خود را شکل دهند و عضوگیری و گسترش تشکیلات را به عنوان یک برنامه جدی دنبال نمایند.

با توجه به مسیری که معلمان در فارس ، کردستان، بوشهر و کرمانشاه گشودند انتظار می رود سایر کانون ها و انجمنهای موجود نیز به سمت برگزاری مجمع حرکت نمایند بی شک شکل‌گیری هسته فعالان صنفی در شهر و برگزاری مجمع عمومی یک گام به جلو و موفقیت محسوب می گردد و می تواند معلمان بیشتری را وارد عرصه کنشگری کند. در اوایل دهه هشتاد ایجاد کانون ها و انجمنهای صنفی و به تبع آن شورای هماهنگی تشکلهای صنفی فرهنگیان ایران یک ضرورتی تاریخی بود و این تشکیلات تاکنون توانسته است در مطالبه گری معلمان کارنامه قابل قبولی از خود ارائه نماید هرچند ضعفها و نقدهایی هم متوجه کنشگری دو دهه فعالان صنفی وجود دارد اما انجمن ها و کانون های صنفی باید به مدرسه به عنوان محیط کار و کانون اصلی تحولات توجه ویژه داشته باشند تا بتوانند تعداد بیشتری از معلمان را با خود همراه نمایند.

به نظر می رسد در شرایط کنونی بایستی یک گام روبه جلو برداشت و به سمت شکلی از سازمان یابی شورایی و از پایین به بالا حرکت نمو د تا قدرت دخالت گری معلمان را افزایش یابد . در حال حاضر در هر مدرسه شورای دبیران وجود دارد این شورای دبیران یک شورای ناکارآمد و جایی برای اعلام بخشنامه ها و فرمالیته است. ما معلمان باید برای تحقق مطالبات در ظرف تشکیلاتی گامهای زیر را برداریم تا تشکیلات ما محکم و استوار و متکی به فرهنگیان باشد.

۱- مدرسه به عنوان محیط کار ما مهمترین مکان برای فعالیت صنفی و آموزشی است نباید فضای مجازی ما را از فعالیت در محیط کار باز بدارد. پس ضروری است ما در هر مدرسه شورای مدرسه را با هدف تصمیم گیری و اجرای فعالیت های آموزشی و دفاع از حقوق دانش آموزان و معلمان شکل دهیم.

۲- در گام دوم باید نماینده معلمان در یک روند دموکراتیک انتخاب گردد. نماینده دبیران در اکثر موارد فرمالیته انتخاب شده و عمالً ماشین امضای چک های مدیر مدرسه است. نماینده معلمان در هر مدرسه وقتی برآمده ازنظر واقعی معلمان باشد قادر است هم روی مدیریت مدرسه هم در پیگیری مطالبات مؤثر باشد.

۳- نمایندگان معلمان در نواحی و مناطق و شهرها می توانند شورای معلمان شهر را شکل دهند که ضمن پیگیری مطالبات صنفی و آموزشی بر عملکرد اداره آموزش و پرورش نظارت کرده و از منافع معلمان در سطح شهر از صندوق وام ضروری تا انواع شرکت تعاونی ها و … دفاع نمایند و مانع گسترش رانت و فساد گردند.

۴- نمایندگان شورای معلمان هر شهر می‌توانند شورای معلمان هر استان را شکل دهند و مسائل صنفی و آموزشی و منافع معلمان را در سطح استان پیگیری کنند در این مرحله شکل دادن یک هیئت اجرایی برای عملیاتی کردن تصمیمات می تواند مؤثر باشد.

۵- در ایران در حال حاضر دولت بزرگترین کارفرمای بخش آموزش عمومی است و اکثر مطالبات معلمان در سطح ملی طرح می گردد پس شکل گیری یک شورای کشوری از معلمان ضروری است در اینجا نمایندگان استانها می‌توانند شورای کشوری را شکل دهند. این شورا می تواند هیئت اجرایی کشوری را برای تحقق مطالبات ایجاد نماید و در سطح کالان نظرات معلمان را از پایین به بالا اعمال کند. در مکانیسم فوق با برگزاری جلسات شورای دبیران به صورت مستمر و انتقال آن به شورای معلمان در شهر و استان و کشور و چرخش نمایندگان عمالً زمینه حضور اکثریت معلمان در تصمیم سازی ها فراهم می گردد. در این مدل پایه ای ترین و اصلی‌ترین مرجع معلمان و شورای مدرسه و محیط کار است. این مدل اگرچه به سادگی امکان تحقق ندارد اما می تواند به عنوان یک چشم انداز مدنظر فعالان صنفی و کانون ها و انجمنهای صنفی موجود و شورای هماهنگی تشکل ها ی صنفی فرهنگیان ایران باشد. حال پرسش اساسی این است که ارتباط و مواجهه شورای برآمده از اکثریت معلمان شاغل با بازنشستگان و دانش آموزان و حتی نهادهای مدنی در بعد محلی و منطقه ای و کشوری باید چگونه باشد؟ این یک پرسش کلیدی است که می توان در مطالبی مستقل به آن پرداخت و پاسخ درخور داد.

برگرفته از ماهنامه فراسوی کندوکاو شماره اسفند ۱۴۰۰