۲۰۱۸؛ سال رسوایی ‌‌و شرمساری برای فیس‌بوک

سال کاری بوده است. چندین رسوایی بر سر انتشار اطلاعات خصوصی کاربران به ویژه افشای همکاری فیس‌بوک با شرکت کمبریج آنالیتیکا و فروش اطلاعات شخصی میلیون‌ها کاربر، مارک زاکربرگ پایه‌گذار فیس‌بوک را با انتقادهای شدیدی مواجه کرد.
در ماه مارس فاش شد شرکت کمبریج آنالیتیکا، یک شرکت مشاوره سیاسی و تحلیل داده‌ها، به اطلاعات شخصی ۸۷ میلیون کاربر فیس‌بوک دسترسی داشته است. در ابتدا مسئولان فیس‌بوک تلاش کردند این موضوع را کوچک جلوه دهند، اما رسانه‌ها به بررسی ابعاد همه‌جانبه آن پرداخته و گزارش دادند که اطلاعات کاربرها بدون اینکه آنها اطلاعی از این موضوع داشته باشند، برای تبلیغات سیاسی و انتخاباتی در اختیار کمبریج آنالیتیکا قرار داده شده است.
پس از آن بود که زاکربرگ مجبور به عذرخواهی از کاربران شده و اقرار کرد، این اقدام فیس‌بوک سوءاستفاده از اعتماد کاربران بوده است.
سیاستمداران آمریکایی از هر دو جبهه جمهوری‌خواه و دموکرات به شدت به این حرکت فیس‌بوک واکنش نشان دادند.
دموکرات‌ها بر این باور بودند که روس‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۶ آمریکا مداخله کرده و نتیجه آن را تغییر داده‌اند. در مقابل جمهوری‌خواهان اعتقاد داشتند که تصویر ارائه شده از دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا، در شبکه‌های اجتماعی با واقعیت همخوانی ندارد. شدت این انتقادها به حدی بالا گرفت که اواخر ماه آوریل زاکربرگ برای پاسخ به پرسش‌های نمایندگان در کنگره حاضر شد.
پس از آن نوبت رسوایی‌های جدید دیگر بود که گریبان فیس‌بوک را بگیرند. برای نمونه حدود دو ماه پیش فاش شد هکرها موفق شدند اطلاعات خصوصی ۵۰ میلیون کاربر را به سرقت ببرند. در ماه دسامبر فیس‌بوک مجبور شد اعلام کند به دلیل بروز یک حفره امنیتی عکس‌های منتشرنشده حدود هفت میلیون کاربر به مدت ۱۲ روز قابل دسترس همگان بوده است.
این جنجال‌ها طبیعتا بر سهام فیس‌بوک در بازارهای بورس نیز تأثیر گذاشت به طوری که پاییز امسال سهام این شرکت برای مدتی سقوط ۲۰ درصدی را تجربه کرد. هر چند در نهایت فیس‌بوک به رغم سقوط سهام همچنان درآمدزاست.
راجر مک‌نامی از مشاوران پیشین و سرمایه‌گذاران نخستین فیس‌بوک احتمال می‌دهد که زاکربرگ به زودی با بحرانی عمیق‌تر روبرو خواهد شد و آن‌هم از بین رفتن اعتماد کارمندان فیس‌بوک است.
این شرکت در حال حاضر ۳۰ هزار کارمند دارد و آنگونه که وبسایت تاگس‌شاو از مک‌نامی نقل کرده، کارمندان رفته‌رفته دیگر حاضر نخواهند بود تا چشم‌شان را به روی برخی موضوعات مثل نقش فیس‌بوک در بیرون رانده شدن مسلمانان روهینگیا از میانمار، جدایی بریتانیا از اتحادیه اروپا [برگزیت] یا مداخله در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا ببندند و به این مسائل بی‌اعتنا باشند.
او اضافه کرده: «تا به حال کارمندان توجه چندانی به این موضوعات نداشتند، چون سهام این شرکت مثل موشک بالا می‌رفت.»
اما شرکت‌های فناوری در سیلیکونولی یک نگرانی بزرگتر از نگرانی در مورد سقوط سهام دارند و آن اینکه این رسوایی‌ها در نهایت کاسه صبر واشنگتن را لبریز کند و کنگره قوانینی را در جهت محدود کردن فعالیت‌های این شرکت‌ها به تصویب برساند.
در این بین بسیاری از کارشناسان امنیت آنلاین و حفاظت از داده‌ها بر این باورند که این رسوایی‌ها موجب شده تا گوش‌های شنوا برای شنیدن انتقاداتی پیدا شوند که مدتهاست از فیس‌بوک صورت می‌گیرد. جنی گبهارت به تاگس شاو گفته: «یکی از مهمترین درس‌هایی که از جنجال کمبریج آنالیتیکا گرفته شد، این است که کاربران به چشم خود دیدند به فیس‌بوک نمی‌توان اعتماد کرد. ما به شفافیت، مسئولیت و بررسی مستقل نیاز داریم.»
دویچه وله