انجمن حمایت از حقوق کودکان در بیانیه‌ای که به بهانه گرامیداشت روز کودک منتشر کرده آورده است: تبریک برای هشدار! انجمن حمایت از حقوق کودکان «روز کودک» را به جامعه ایران، پدران و مادران و همه کودکان این سرزمین تبریک عرض می‌کند و آرزومند است که کودکان و نوجوانان کشورمان بتوانند مراحل رشد و بالندگی خود را در شرایطی ایمن سپری کنند.
این روز را در حالی جشن می‌گیریم که کودکان زیادی به ویژه در کشورهای فقیر و درحال توسعه نه تنها از بخش‌های قابل‌توجهی از حقوقشان محروم هستند، بلکه شرایط بسیار دشواری را بر اثر فقر و نابرابری حاصل از شیوع ویروس کرونا تجربه می‌کنند. تأثیر محدودیت‌های ناشی از همه‌گیری بیماری کووید-۱۹ بر زندگی مردمان از یکسو باعث محروم شدن کودکان زیادی از حق تحصیل و از سوی دیگر باعث تشدید خشونت علیه کودکان از جمله افزایش کودک همسری، افزایش تعداد کودکان کار و حتی اقدام به خودکشی میان آنان شده است.
این بیانیه می‌افزاید: انجمن حمایت از حقوق کودکان با اولویت دادن به ترویج و تبلیغ پیمان نامه حقوق کودک به عنوان یک سازمان غیردولتی از آغاز تأسیس و در طول ۲۷ سال فعالیت مستمر با تعریف مجموعه‌ای از فعالیت‌های متنوع و گسترده در چارچوب اساسنامۀ مصوب، باتکیه بر نیروی کار داوطلبانه و با تدوین برنامه‌های مدون توانسته است برای ارتقاء شرایط زندگی کودکان گام‌های قابل توجهی بردارد و هم زمان با بازنمایی شرایط زیستی این گروه بزرگ اجتماعی حساسیت جامعه را نسبت به سرنوشت کودکان تا حد قابل توجهی افزایش دهد.
در این بیانیه روز کودک را فرصتی برای حمایت از حقوق کودکان و یادآوری تعهد دولتها به احقاق حقوق کودکان دانسته است و در ادامه گفته شده است: ۳۲ سال از تدوین پیمان نامه حقوق کودک که دولتها را ملزم به رعایت حقوق کودکان کرده است، می‌گذرد. ضروری است به مناسبت روز کودک به واکاوی اجمالی وضعیت زیستی کودکان و نوجوانان بپردازیم، از جمله به مسائل و مشکلات آنان توجه کنیم و یادآور شویم که این گروه تأثیرگذار در آیندۀ کشور در شرایط کنونی با چه معضلاتی مواجه هستند.
افزایش فقر خانواده‌ها بدنبال پاندمی کووید۱۹ و کودکانی که هدف قرار گرفته‌اند
در بیانیه مذکور آمده است: فقر فزاینده خانوارهای ایرانی به ویژه در برخی از استان‌های نابرخوردار و محروم در دو سال گذشته با فراگیری بیماری کووید-۱۹، ابعاد گسترده‌تری پیدا کرده است و کسب و کارهای کوچک و اقشار کم درآمد و متوسط جامعه را نشانه گرفته و به صورت مستقیم بر حوزه زیستی کودکان و نوجوانان تأثیر گذاشته است. شرایط سخت زندگی و بیکاری برخی سرپرستان خانوار، قشری از جامعه (بنا به گفته منابع رسمی ۶۰ میلیون ایرانی برای مقابله با شرایط جدید نیازمند دریافت یارانه‌های دولت هستند) را نیازمند برخورداری از سبد حمایتی دولت کرده است، هرچند این نوع حمایت‌ها باتوجه به تورم روزافزون و گرانی اقلام خوراکی تقریباً بلااثر است. وضعیت ایجاد شده بعد از شیوع ویروس کرونا و سایر شرایط اقتصادی و اجتماعی و ناتوانی دولت در پاسخگویی مناسب به این شرایط بر حوزه های سلامت، بهداشت، آموزش و تغذیۀ خانواده‌ها تأثیرات ناخوشایندی گذاشته است و به ویژه کودکان و نوجوانان را هدف قرار داده است.
نگرانی جدی از افت تحصیلی دانش‌آموزان و ترک تحصیل‌های گسترده
در ادامه، این بیانیه با اشاره به اینکه سیستم آموزشی شاد هیچ نسبتی با شرایط کودکان محروم ندارد، آمده است: بنا بر گفته خبرگزاری تسنیم بیش از ۳.۵ میلیون دانش‌آموز به آموزش مجازی دسترسی ندارند و آنهایی هم که در کلاس‌های درس مجازی حضور داشته‌اند وضعیت قابل قبولی ندارند. طبق گفته‌های مقامات بخش آموزش کشور نگرانی جدی از افت تحصیلی دانش‌آموزان و ترک تحصیل‌های گسترده دو چالش اصلی نظام آموزشی در سال تحصیلی پیش رو خواهد بود.
این بیانیه می افزاید: بر اساس گزارش‌های مطبوعات این ریزش تحصیلی در استان‌های محروم از گستردگی بیشتری برخوردار است. با وجود این که آمار تفکیک شده‌ای متناسب با جنسیت دانش‌آموزان اعلام نشده است، اما با در نظر گرفتن سوابق موجود می‌توان عنوان کرد که احتمالا بیشترین آمار ترک تحصیل‌ها مربوط به دانش آموزان دختر است. فضای آموزش مجازی توانست نابرابریهای اجتماعی و اقتصادی جامعه را به تمامی به نمایش بگذارد. افت تحصیلی و ترک تحصیل کودکان چالش‌های اساسی پیش روی جامعۀ ایران قرار داده است، چرا که گره‌خوردن این دو مسئله به یکدیگر می‌تواند آینده کشور را با مخاطراتی جدی مواجه سازد.
همچنین این بیانیه آورده است که «خشونت علیه کودکان به شیوه‌های تلخ و ناخوشایند رو به گسترش است. کشته شدن رومینا اشرفی و برخی دیگر از کودکان در منازعات خانوادگی، کشف باند کودک ربایی در مشهد، آمارهای منتشر شده در این حوزه توسط اورژانس اجتماعی و صدای یارا و همچنین اخباری که در رسانه‌ها منتشر می‌شود، دال بر شرایط نه چندان دلخواه برخی کودکان در خانواده، مدرسه و در فضای عمومی جامعه است».
در بخش دیگری از این بیانیه با اشاره به اینکه واکسیناسیون کودکان و نوجوانان آمده است: ضروری است که دولت، وزارت بهداشت را مکلف به کار ترویجی و اطلاع‌رسانی صحیح و از مجرای قابل اعتماد کند و هم زمان کار واکسیناسیون این گروه سنی را با همکاری مدارس و مناطق با سرعت بیشتری انجام دهد.
درخواست کمک رساندن به کودکان پناهنده افغانستانی
بیانیه مذکور می‌افزاید: به دلیل تغییر و تحول‌های سیاسی در افغانستان و اشغال نهادهای حاکمیتی این کشور توسط طالبان، حیات و ممات خانواده‌های افغانستانی و کودکان آنها در معرض خطر جدی قرار گرفته است و آنان طبق روال ۴۰ سال گذشته ایران را به عنوان مأمنی برای فرار از شرایط فعلی دانسته و به هر طریقی در حال ورود به خاک این سرزمین هستند لذا تسهیل در وضعیت اسکان، بهداشت و درمان، تغذیه و آموزش این کودکان پناهنده و خانواده‌های آنان نیازمند همکاری نهادهای دولتی، بخش خصوصی و سازمانهای غیردولتی است و همچنین درخواست از نهادهای بین‌المللی حوزه کودکان بیش از هر زمان دیگری ضرورت دارد.
باتوجه به مطالب ذکر شده انجمن حمایت از حقوق کودکان در این بیانیه دو توصیه جدی به دولت (نهادهای مربوط به حوزه کودکان) و سازمانهای غیردولتی ارائه داده است:۱ـ دولت مکلف است برای کاهش آلام و بهبود و ارتقای شرایط زیستی و مسائل کودکان (با اولویت‌های ذکر شده) تمامی ابزارهای لازم و امکانات موجود را به کار بگیرد و هر ۶ ماه گزارشی دربارۀ اقدامات به عمل آمده تهیه و از طریق رسانه ملی اطلاع‌رسانی کند. ۲ـ انجمن حمایت از حقوق کودکان به سایر سازمانهای غیردولتی در جای جای کشورمان توصیه می‌کند که مطالبه‌گری حقوق کودکان از دولت و نظارت بر عملکرد سازمانهای مسئول در این عرصه را در اولویت برنامه‌های خود قرار داده و همچنین برای کاهش معضلات حوزه کودکان به قالب همکاری‌های مطابق با شرایط بیندیشند و با تعامل با بخش دولتی برای پیشبرد برنامه‌ها و اقدامات معطوف به بهبود شرایط کودکان تلاش کنند. آیندگان ما را قضاوت خواهند کرد.