روایت تحلیلگر ارشد گاردین از ایران پساروحانی

سایمن تیسدال که از تحلیلگران ارشد و خبرنگاران برجسته گاردین در حوزه سیاست خارجی است، برای هر کدام از ماه‌های سال تازه یک چهره برگزیده و در مطلبی کوتاه به چهره ماه پرداخته است؛ از جو بایدن در ژانویه و رجب طیب اردوغان در فوریه گرفته تا بشار اسد در مارس، امانوئل مکرون در آوریل، نیکولا استرجن در می، حسن روحانی در ژوئن، شی جین‌پینگ در ژوییه، آنتونیو گوترش در اوت، آنگلا مرکل در سپتامبر، ولادیمیر پوتین در اکتبر، ژاییر بولسونارو در نوامبر و کیم جونگ-اون در دسامبر.

تیسدال که از چهره‌های قدیمی گاردین است و زمانی خبرنگار کاخ سفید و دبیر نسخه آمریکایی این روزنامه معتبر بریتانیایی بوده، در مطلب مربوط به رئیس جمهوری ایران چنین نوشته است: انتخابات ریاست جمهوری ایران در ۱۸ ژوئن و پایان دوران زمامدار حسن روحانی می‌تواند یک نقطه عطف برای خاورمیانه باشد. روحانی نتوانست اصلاحاتی را که وعده داده بود عملی کند و رکود اقتصادی ناشی از کووید-۱۹، فساد و تحریم‌های آمریکا بود. هر چند دست‌کم او مخالف گفتگو با غرب نبود.

آن پنجره در حال بسته شدن است. بی‌اعتبار شدن رویکرد میانه‌رو و عملگرایانه روحانی بخت اصولگرایان ضد غرب و ژنرال‌های نظامی را گشوده است. اگر نامزد آنها انتخابات ریاست جمهوری را ببرد (هر چند هنوز کسی برگزیده نشده است)، می‌تواند امیدهای آغاز دوباره با تهران را برانگیزد. حسین دهقان، فرمانده ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و مشاور رهبر عالی انقلاب ایران یک گزینه برتر است.

از دیگر ویژگی‌های دوران پساروحانی، دگرگونی در سطح منطقه است. اگر تندروها مدیریت امور را در دست بگیرند، رویارویی با اسرائیل به واسطه نیروهای نیابتی در لبنان، سوریه، عراق و غزه شدت می‌گیرد. همین نسخه درباره رقابت با کشورهای عرب حوزه خلیج فارس هم صادق است و عربستان سعودی در حال بررسی کردن این گزینه است که آیا راه امارات متحده عربی و بحرین را برای صلح با اسرائیل پیش بگیرد یا نه. میانه‌روهای ایران امیدوارند رفع زودهنگام تحریم‌ها از سوی بایدن موازنه انتخابات را به سود آنها رقم بزند.

در سال پیش رو ممكن است یك اتفاق مهم دیگری هم رخ دهد. شكست سیاسی بنیامین ناتنیاهو در اسراٸیل اصلا دور از انتظار نیست. نتانیاهو با اتهاماتی از قبیل رشوه و كلاهبرداری روبرو ست و هم اكنون دولت اٸتلافی او به لرزه درآمده است. به هر حال مهم نیست كه چه كسی جانشین او میشود اما امیدهای فلسطین برای تشكیل یك كشور مستقل بیشتر خواهد شد و كشورهای عربی بیشتر روابط خود را با اسراٸیل قطع خواهند كرد.