واکسن کرونا در جهان بر اساس گزارش نیویورک تایمز در ۳ آبان ۹۹

به گزارش گلونی پژوهشگران در حال تحقیق بر روی ۴۸ واکسن کرونا در فازهای مختلف بالینی روی انسان‌ها هستند و حداقل ۸۹ واکسن در مراحل پیش بالینی و تست حیوانی در جریانند.

واکسن کرونا

تست حیوانی واکسن کرونا: در مرحله قبل از آغاز کارآزمایی‌های بالینی دانشمندان ابتدا واکسن را روی سلول ها و سپس حیوانات مانند موش و میمون تست می‌کنند تا از ایجاد پاسخ ایمنی در بدن اطمینان پیدا کنند.

فاز اول کارآزمایی بالینی (اطمینان از ایمنی واکسن): در این فاز دانشمندان ابتدا واکسن را به تعداد کمی از افراد تزریق می‌کنند تا از میزان دوز و ایمنی واکسن و همچنین ایجاد پاسخ در بدن انسان اطمینان حاصل کنند.

فاز دوم کارآزمایی بالینی (افزایش تعداد شرکت کنندگان): در این فاز محققان واکسن را به صدها نفر تزریق می‌کنند. افراد شرکت کننده در این فاز به گروه‌های مختلف مانند سالمندان و کودکان تقسیم می‌شوند تا کارایی واکسن در سنین مختلف را بررسی کنند. در این فاز نیز ایمنی واکسن و پاسخ ایمنی بدن به واکسن مورد بررسی قرار می‌گیرد.

فاز سوم کارآزمایی بالینی (بررسی اثربخشی واکسن): در فازم سوم محققان واکسن را به هزاران نفر تزریق می‌کنند تا با مقایسه افرادی که واکسن و دارونما را دریافت کرده‌اند اثربخشی واکسن در مقابل ویروس را مورد سنجش قرار دهند. بنابر اعلام سازمان غذا و داوری امریکا واکسن کرونا باید حداقل در ۵۰٪ دریافت‌کنندگان در برابر ویروس محافظت ایجاد کند. علاوه براین در فاز سوم مطالعات بالینی با توجه به افزایش تعداد دریافت کنندگان واکسن می‌توان عوارض نادری که ممکن است در فازهای قبلی مشاهده نشده است را ردیابی کرد.

تایید پیش از موعد و یا محدود: واکسن‌های ساخته شده توسط چین و روسیه پیش از پایان فاز سوم مطالعاتی تایید شده و وارد چرخه مصرف شده‌اند. کارشناسان معتقدند تعجیل در روند تایید واکسن‌ها می‌تواند خطرات جدی را به دنبال داشته باشد.

تایید نهایی واکسن کرونا:‌ در هر کشوری براساس قوانین خاص آن کشور و با بررسی نتایج فازهای کارآزمایی‌های بالینی واکسن‌ها تایید می‌شوند.

در دوران پاندمی ممکن است اجازه استفاده اضطراری از یک واکسن داده شود اما همچنان محققان افرادی که واکسن را دریافت کرده‌اند مورد بررسی قرار می‌دهند تا از ایمنی و اثربخشی واکسن مطمئن شوند.

ترکیب کردن فازهای بالینی: یکی از روش‌های تسریع روند تولید واکسن‌ها ترکیب کردن فازهای بالینی است برای مثال برخی از واکسن‌ها در حال حاضر فاز یک و دو را ادغام کرده‌اند.

توقف کارآزمایی: در صورتی که علائمی در دریافت کنندگان واکسن مشاهده شود کارآزمایی برای بررسی این عوارض متوقف می‌شود و با توجه به نتیج تحقیقا دوباره از سرگرفته می‌شود و یا به طور کامل لغو می‌شود.

 در حال حاضر ۱۲ واکسن در فاز سوم مطالعات بالینی هستند.

۱: واکسن مدرنا امریکا

واکسن مدرنا بر پایه mRNA تولید شده است و با تولید پروتئین‌های ویروس در بدن از فرد در مقابل ویروس محافظت می‌کند.

مدرنا ساخت واکسن خود را از ژانویه آغاز کرده است و دولت امریکا ۱ میلیارد دلار در حمایت از این واکسن هزینه کرده است.

فاز سوم کارآزمایی بالینی واکسن مدرنا از ۲۷ جولای بروی ۳۰ هزار نفر در ۸۹ نقطه از امریکا آغاز شده است.

در تاریخ ۱۱ آگوست دولت امریکا با پرداخت ۱.۵ میلیارد دلار ۱۰۰ میلیون دوز از این واکسن را خریداری کرد.

دولت کانادا نیز در ماه سپتامبر ۲۰ میلیون دوز از واکسن مدرنا را پیش خرید کرد.

بنابر اعلام مدرنا برای تصمیم‌گیری درمورد اثرگذاری واکسن باید تا اواخر سال ۲۰۲۰ و یا اوایل ۲۰۲۱ منتظر ماند.

۲: واکسن BioNTech, Pfizer, Fosun Pharma (امریکا، آلمان و چین)

شرکت آلمانی BioNTech، با همکاری با شرکت امریکایی Pfizer و شرکت دارویی چینی Fosun Pharma واکسنی بر پایه mRNA تولید کرده‌اند که در دو دوز به افراد تزریق خواهد شد.

در تاریخ ۲۷ جولای این شرکت‌های دارویی با ادغام فاز دوم و سوم کارآزمایی خود واکسن را به ۳۰ هزار داوطلب در امریکا، آرژانتین، برزیل و آلمان تزریق کردند.

بعد از تزریق دوز اولیه دریافت‌کنندگان عوارض خفیف تا متوسطی را تجربه کردند. در ۱۲ سپتامبر تعداد دریافت‌کنندگان واکسن در امریکا به ۴۳۰۰۰ نفر رسید. در ماه اکتبر امکان آزمایش واکسن روی کودکان ۱۲ سال و بیشتر فراهم شد.

با وجود تلاش های ترامپ برای تزریق واکسن قبل از انتخابات ریاست جمهوری بر اساس اعلام رییس شرکت Pfizer امکان استفاده اضطراری از این واکسن تا قبل از اواخر ماه نوامبر وجود ندارد.

دولت امریکا با پرداخت ۱.۹ میلیارد دلار ۱۰۰ دوز از این واکسن را برای ماه دسامبرخریداری کرده است.

همچنین امکان خرید ۵۰۰ میلیون دوز دیگر را دارد. ژاپن ۱۲۰ میلیون دوز و اتحادیه اروپا ۲۰۰ میلیون دوز از این واکسن را نیز پیش خرید کرده‌اند.

در صورتی که این واکسن تاییدیه های لازم را دریافت کند تا پایان سال ۲۰۲۱ بیش ۱.۳ میلیلارد دوز از این واکسن تولید خواهد شد.

واکسن Pfizer و مدرنا که هر دو برپایه mRNA تولید شده‌اند باید در درمای منفی ۸۰ درجه سانتی گراد نگهداری شوند.

۳: واکسن CanSino Biologics چین

شرکت چینی CanSino Biologics واکسنی بر پایه آدنوویروس (Ad5) ساخته است.

فاز دوم بالینی این واکسن در ماه جولای به پایان رسید.

اما در حرکتی بی‌سابقه در ۲۵ ژوئن ارتش چین اجازه استفاده از این واکسن را با عنوان «داروی ویژه مورد نیاز» تایید کرد.

این شرکت در مورد اینکه استفاده از این واکسن برای سربازان اجباریست یا نه اظهار نظری نکرد.

در ماه آگوست شرکت CanSino Biologics فاز سوم بالینی خود را در کشورهایی همچون عربستان سعودی، پاکستان و روسیه آغاز کرد.

۴: واکسن Gamaleya روسیه

موسسه تحقیقاتی Gamaleya که زیر مجموعه وزارت بهداشت روسیه است در ماه ژوئن کارآزمایی بالینی خود را آغاز کرد.

این واکسن ترکیبی از دو آدنوویروس (Ad5 و Ad26) است.

در تاریخ ۱۱ آگوست ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه، اعلام کرد که این واکسن به تایید سازمان‌های بهداشتی این کشور رسیده است.

این در حالی بود که هنوز فاز سوم مطالعات بالینی این واکسن آغاز نشده بود.

کارشناسان این عمل را خطرناک دانستند و بعد از مدتی دولت روسیه از موضع اولیه خود عقب‌نشینی کرد و تایید نهایی واکسن را منوط به نتایج نهایی فاز سوم کرد.

فاز سوم که در ابتدا با ۲۰۰۰ داوطلب شروع شده بود به ۴۰ هزار داوطلب رسید. علاوه بر روسیه داوطلبانی از بلاروس، امارات و ونزوئلا این واکسن را دریافت کرده‌اند. در ۱۷ اکتبر فاز دوم و سوم این واکسن در هند نیز آغاز شد.

در تاریخ ۴ سپتامبر، سه هفته بعد از اظهارات پوتین، Gamaleya نتایج تحقیقات فاز اول و دوم خود را منتشر کرد: واکسنی با عوارض خفیف و ایجاد ایمنی در بدن. روسیه همچنین برای تامین واکسن با کشورهایی چون برزیل،‌ مکزیک و هند مذاکره کرده است.

۵: واکسن Johnson & Johnson امریکا

شرکت دارویی Johnson & Johnson واکسن‌هایی بر پایه Ad26 برای ابولا تولید کرده است و حالا بر همین پایه واکسنی برای کرونا ساخته است.

در ماه مارچ این شرکت ۴۵۶ میلیون دلار از دولت امریکا دریافت کرده است.

شرکت Johnson & Johnson فاز سوم مطالعات بالینی خود را با ۶۰ هزار داوطلب در ماه سپتامبر آغاز کرد.

برخلاف بسیاری از واکسن‌ها این واکسن فقط در یک دوز تهیه شده است.

در ماه اگوست دولت توافق کرد تا در ازای ۱۰۰ میلیون دوز از واکسن Johnson & Johnson  یک میلیارد دلار بپردازد.

همچنین اتحادیه اروپا نیز قرارداد ۲۰۰ میلیون واکسن را با این شرکت منعقد کرد. شرکت Johnson & Johnson حداقل یک میلیارد دوز واکسن در سال ۲۰۲۱ تولید خواهد کرد.

در تاریخ ۱۲ اکتبر کارآزمایی بالینی این واکسن به علت بروز عوارض در یکی از داوطلبان برای مدت ۱۱ روز متوقف شد اما دوباره از سرگرفته شد. انتظار می‌رود تا نتایج این واکسن نیز تا پایان ۲۰۲۱ آماده باشد.

۶: واکسن AstraZeneca (انگلیس و سوئد)

شرکت برتانیایی-سوئدی AstraZeneca با همکاری دانشگاه آکسفورد واکسنی بر پایه آدنوویروس شامپانزه (ChAdOx1) ساخته است.

در ماه می امریکا ۱.۲ میلیارد دلار برای تولید ۳۰۰ میلیون دوز واکسن به این شرکت اهدا کرد.

با ادغام فاز دوم و سوم کارآزمایی‌های بالینی،‌ این واکسن در هند و انگلیس به داوطلبان تزریق شد.

به علاوه شرکت AstraZeneca فاز سوم مطالعات خود را در برزیل، افریقای جنوبی و امریکا نیز آغاز کرده است.

در صورت نتایج مثبت اتحادیه اروپا نیز ۴۰۰ میلیون دوز از این واکسن را تهیه خواهد کرد.

بر اساس اعلام این شرکت در صورت تایید واکسن آنها توانایی تولید ۲ میلیارد دوز از واکسن را خواهد داشت.

موسسه سرم هند نیز تا کنون میلیون ها دوز از این واکسن را برای کارآزمایی های بالینی تولید کرده است.

در تاریخ ۶ سپتامبر تمامی کارآزمایی های بالینی واکسن AstraZeneca به علت بروز علائم در یکی از داوطلبان متوقف شد اما در عرض یک هفته کارآزمایی ها در همه کشورها جز امریکا از سر گرفته شد.

همچنین در تاریخ ۲۱ اکتبر یکی از داوطلبان دریافت این واکسن فوت کرد اما به نظر می‌رسد این فرد در گروه دارونما بوده است.

در تاریخ ۲۳ اکتبر کارآزمایی این واکسن در امریکا نیز از سر گرفته شد.

۷: واکسن Novavax امریکا

شرکت Novavax با چسباندن پروتئین ها به ذرات میکروسکوپی واکسن خود را تولید کرده است.

در ماه جولای دولت امریکا ۱.۶ میلیارد دلار به این شرکت دارویی اهدا کرد.

Novavax فاز سوم خود را با ۱۰ هزار داوطلب در انگلیس در ماه سپتامبر آغاز کرد.

احتمالا نتایج این واکسن در اوایل سال ۲۰۲۱ مشخص خواهد شد. فاز سوم کارآزمایی بالینی Novavax در امریکا نیز در ماه اکتبر آغاز خواهد شد.

در صورت موفقیت این شرکت دارویی در چهارماه نخست سال ۲۰۲۱ تعداد ۱۰۰  میلیون دوز واکسن در امریکا آماده مصرف خواهد بود.

همچنین براساس توافق Novavax با موسسه سرم هند آنها سالانه ۲ میلیارد دوز واکسن تولید خواهند کرد.

۸:  واکسن موسسه فراورده‌های بیولوژیک ووهان – Sinopharm چین

موسسه فراورده‌های بیولوژیک ووهان واکسنی بر پایه ویروس غیرفعال شده تولید کرده است.

این واکسن توسط شرکت دارویی دولتی Sinopharm مورد مطالعات بالینی قرار گرفته است.

فاز سوم مطالعات بالین این واکسن در ماه جولای در امارات، و در ماه آگوست در پرو و مراکش آغاز شد.

در تاریخ ۱۴ سپتامبر امارات اجازه استفاده اضطراری این واکسن برای کادر درمان را صادر کرد.

۹: واکسن موسسه فراورده‌های بیولوژیک پکن- Sinopharm چین

شرکت دارویی Sinopharm همچنین مطالعه بر روی واکسن دیگری که توسط موسسه فراورده‌های بیولوژیک پکن تولید شده بود را آغاز کرد.

فاز سوم تحقیقات این واکسن نیز در امارات و آرژانتین در حال انجام است.

در تابستان این شرکت اعلام کرد که بر اساس تاییدیه دولت صدها هزار نفر می‌توانند دو واکسن این شرکت را دریافت کنند.

در ماه اکتبر رییس شرک دارویی Sinopharm اعلام کرد که این شرکت در حال آماده شدن برای تولید ۱ میلیارد دوز سالانه از دو واکسن خود است.

۱۰: ‌ واکسن Sinovac چین

شرکت غیردولتی Sinovac Biotech نیز واکسنی توسط ویروس غیرفعال شده تولید کرده است.

در ماه جولای فاز سوم این واکسن در برزیل و سپس در اندونزی و ترکیه آغاز شد.

در تاریخ ۱۶ سپتامبر این شرکت برای آزمایش فاز اول و دوم واکسن روی کودکان نیز ثبت نام کرد.

در حالی که هنوز نتایج نهایی این واکسن منتشر نشده اند در تاریخ ۱۹ اکتبر برزیل اعلام کرد که از بین ۵ واکسنی که در این کشور در حال گذراندن فاز سوم مطالعات بالینی خود هستند واکسن Sinovac  ایمن ترین واکسنیست که داوطلبان تابحال دریافت کرده‌اند.

به گزارش رویترز دولت چین اجازه استفاده ی اضطراری و محدود از واکسن Sinovac  را در ماه جولای صادر کرده است.

در ماه اکتبر مسوولیین در شهر ژیاژینگ در شرق چین اعلام کردند که افراد در شغل‌های حساس مانند کادر درمان و پرسنل خدمات عمومی این واکسن را دریافت کرده‌اند.

قرار است Sinovac  تا مارچ ۲۰۲۱ تعداد ۴۰ میلیون دوز واکسن به اندونزی بدهد. مدیر شرکت Sinovac  نیز در سپتامبر اعلام کرد که این شرکت در اوایل سال میلادی جدید توزیع واکسن خود در دنیا و امریکا آغاز خواهد کرد.

۱۱:‌ واکسن Bharat Biotech هند

در یک همکاری میان شورای تحقیقات پزشکی هند و موسسه ملی ویروس شناسی این کشور شرکت Bharat Biotech واکسنی بر پایه  ویروس غیرفعال شده تولید کرده است.

بر اساس اعلام این شرکت این واکسن کرونا اوایل سال میلادی آینده آماده خواهد شد. فاز سوم مطالعات این واکسن ۲۳ اکتبر آغاز شد.

۱۲: واکسن BCG استرالیا

واکسن BCG در اوایل سال ۱۹۰۰ میلادی تولید شده است. موسسه تحقیقات کودکان مرداک استرالیا نیز در حال انجام فاز سوم مطالعات بالینی بر روی اثرات این واکسن در کنترل ویروس کروناست.

در ایران

خبرهای رسمی و غیر رسمی از خریداری واکسن توسط ایران از هند، روسیه و چین به گوش می رسد. اما تا به حال ایران برای شرکت در هیچ یک از کارآزمایی‌های بالینی واکسن هایی که به فاز سوم بالینی خود رسیده اند داوطلب نشده است.

برخی از نهادها و مجموعه وزارت بهداشت از تلاش برای ساخت واکسن کرونا در ایران خبر داده‌اند.

سخنگوی وزارت بهداشت در ارتباط با آخرین وضعیت ساخت واکسن ایرانی کرونا، گفت: نتایج آزمایش های حیوانی خوب بوده و پیش بینی می‌شود تا آخر پاییز اولین آزمایش بر روی نمونه انسانی انجام شود.