حسن روحانی با ذکر مثال‌هایی از پیامبر اسلام و برخی امامان نتیجه گرفت که آنها در موارد لازم اهل صلح بوده‌اند. او می‌گوید آنها تابع نظر و خواست اکثریت مردم بودند. این سخن می‌تواند زمینه‌سازی برای مذاکره با آمریکا تلقی شود.
رئیس جمهوری در نشست روز چهارشنبه ۲۳ مهر ماه هیئت دولت با ذکر روایت‌هایی از تصمیم‌گیری‌های پیامبر اسلام و برخی امامان شیعه، بر ضرورت فراگیری و الگوبرداری از آنها تاکید کرد.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دولت، حسن روحانی با اشاره به پیامبر اسلام گفت: «این پیغمبر الگو و نمونه، هم جنگ داشت و هم صلح، هم عملیات تهاجمی داشت و هم عملیات تدافعی و در جنگ‌ها هم پیروزی داشت و هم اینکه روزهایی در جنگ دچار شکست شد.»
در تمام مثال‌هایی که رئیس دولت دوازدهم از شخصیت‌های صدر اسلام بیان کرد مسئله جنگ و صلح محور اصلی بود. به نظر میرسد ذکر این مثال‌ها در تنش‌آمیزترین دوران روابط جمهوری اسلامی و ایالات متحده اتفاقی نباشد.
"دستاوردهای صلح پیامبر بیشتر از جنگ بود"
حسن روحانی در بخشی از سخنانش از این هم فراتر رفت و گفت: «پیروزی‌‌هایی که برای پیامبر در سایه صلح بدست آمد بیش از آن چیزی است که پیامبر در میدان جهاد کسب کرد.»
او همچنین مدعی شد که پیامبر اسلام بر "آزادی و مشورت با مردم" تاکید داشت و خودش نیز "هیچ کار مهمی را بدون مشورت با مردم" انجام نداد. او درباره این "مشورت‌ها" مثالی بیان نکرد.
روحانی می‌گوید مطابق قرآن پیامبر "حق ندارد ذره‌ای از قانون تخطی کند" و "همه از پیامبرش تا کوچکترین فرد در جامعه بر مبنای قانون هستند".
این ادعا در جمهوری اسلامی که رهبرش علی خامنه‌ای به هیچ نهادی پاسخگو نیست و با فرمانی و اشاره‌ای "نمایندگان منتخب مردم" در مجلس را از تصمیمی باز می‌دارد و به تصمیمی مجبور می‌کند، خیلی عجیب به نظر میرسد.
"نرمش قهرمانانه" به خواست اکثریت جامعه؟
رئیس دولت دوازدهم با اشاره به امام دوم شیعیان که پس از هفت ماه خلافت در برابر فشار معاویه کوتاه آمد و خلافت را به او سپرد گفت: «امام حسن در پاسخ به اعتراض برخی از اصحاب خود درمورد پیمان صلح ایشان، فرمود وقتی اکثریت قاطع جامعه و مردم صلح می‌خواهند من صلح را انتخاب می‌کنم.»
علی خامنه‌ای که صلح حسن با معاویه را "نرمش قهرمانانه" خوانده ۲۶ شهریور ۱۳۹۲ و چند روز پیش از دیدار مقدماتی نمایندگان ایران و شش قدرت جهانی در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل، در دیدار با فرماندهان سپاه پاسداران گفت که او در عرصه دیپلماسی هم به این نرمش اعتقاد دارد.
"نرمش قهرمانانه" خامنه‌ای سرآغاز مذاکراتی میان ایران و کشورهای موسوم به ۱+۵ شد که در هفته پایانی مهرماه همان سال آغاز و حدود دو سال بعد به امضای توافق هسته‌ای و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) انجامید.
آمریکا اردیبهشت ۹۷ از توافق هسته‌ای خارج شد و تحریم‌های لغو و تعلیق شده خود علیه جمهوری اسلامی را دوباره اعمال کرد. هدف از این تحریم‌ها که مدام تشدید شده وارد کردن فشار حداکثری برای کشانده ایران به پای میز مذاکره و دست‌یافتن به یک توافق جامع عنوان می‌شود.
چراغ سبر نرمش قهرمانانه دوم؟
جمهوری اسلامی تا کنون دست‌کم به طور رسمی شرط هر گونه مذاکره را بازگشت آمریکا به برجام و لغو همه تحریم‌ها عنوان کرده است اما با افزایش فشارها که اقتصاد ایران را به مرز فروپاشی کامل نزدیک کرده احتمال یک "نرمش قهرمانانه" دیگر منتفی به نظر نمی‌رسد.
بر این اساس می‌توان سخنان روحانی را چراغ سبزی برای مذاکره با آمریکا و اعلام آمادگی و زمینه‌سازی برای نرمش قهرمانانه دوم ارزیابی کرد.
روحانی در نشست هیئت دولت گفت: «امام مجتبی به ما می‌آموزد مرد جنگ باشیم به روز جنگ و مرد صلح باشیم به روز صلح. اگر در روز صلح جنگ کردیم و اگر در جنگ صلح کردیم هر دو خطا و اشتباه است. به موقع باید بایستیم و بجنگیم و به موقع هم باید صلح کنیم.»
انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سوم ماه نوامبر و پیروزی احتمالی جو بایدن، نامزد حزب دموکرات بر رقیبش دونالد ترامپ می‌تواند مقدمات این نرمش را فراهم کند و از این نظر تاکیدهای مکرر روحانی بر ضرورت "به موقع صلح کردن" شاید به نوعی آماده کردن افکار عمومی باشد.
در سال‌های گذشته نظرسنجی‌های غیررسمی زیادی در ایران نشان داده‌اند که اکثریت پرسش‌شوندگان خواستار تنش‌زدایی با غرب و برقراری یک رابطه متعادل با ایالات متحده هستند اما سران جمهوری اسلامی، برخلاف آنچه روحانی درباره صدر اسلام می‌گوید، بارها ثابت کرده‌اند که به نظر و خواست اکثریت اعتنایی ندارند.
پایان تحریم تسلیحاتی، بدون خریدار، بدون فروشنده؟
حسن روحانی در نشست هیئت دولت به پایان دوره تحریم تسلیحاتی جمهوری اسلامی مطابق برجام هم اشاره کرد و گفت از روز یک‌شنبه ۲۷ مهرماه "می‌توانیم تسلیحات بخریم و بفروشیم".
درباره این که این کار واقعا تحقق می‌یابد تردیدهای جدی وجود دارد؛ فروشندگان اصلی تسلیحات به ایران که شرکت‌های چینی و روسی مهم‌ترین‌آنها هستند بعید است به خاطر تحریم‌های ثانویه آمریکا و خطر محرومیت از بازارهای مالی و تجاری ایالات متحده در این زمینه با تهران همکاری کنند.
افزون بر این "صادرات" تسلیحات ایران تا کنون به طور عمده ارسال تجهیزات جنگی برای گروه‌های نیابتی نظیر حزب‌الله لبنان و حوثی‌های یمن بود که آن را نمی‌توان فروش تسلیحات دانست.
حسن نصرالله، رهبر اسلامگرایان افراطی حزب‌الله چند سال پیش به صراحت گفته بود این گروه نه تنها تجهیزات جنگی که حقوق و پوشاک و خوراک شبه‌نظامیانش را از جمهوری اسلامی دریافت می‌کند.