*"توما گومار"، مّورخ، کارشناس مسائل جغرافیای سیاسی و مدیر "بنیاد مناسبات بین المللی" در فرانسه در گفتگو با روزنامۀ "لوموند" به تحلیل صورتبندی جدید مناسبات بین المللی و جهش های آن در نتیجۀ جهانگستری ویروس کرونا پرداخته و گفته است که ویروس "کووید ١٩" نمایانگر و در عین حال شتاب دهندۀ یک جهان بیش از پیش نامتجانس است.
این ویروس به گفتۀ موّرخ فرانسوی پیش از هر چیز به هم پیوستگی زیست شناسانۀ موجودات زنده را نشان داد و از پدیده ای بی سابقه نیز پرده برداشت. "توما گور" می گوید : بیش از سه میلیارد انسان در جهان در قرنطینه هستند و در حالی که اجسام آنان از یکدیگر فاصله گرفته اند، مغزهای آنان فعالند و با یکدیگر مرتبط.
"توما گومار" نتایج سیاسی چنین جهشی را غیرقابل پیش بینی دانسته است. او می گوید بحران جهانی ناشی از شیوع ویروس "کووید ١٩" سه موضوع مدیریت بحران، سرمشق های آینده و صورتبندی جدید نظام بین المللی را به مسائل عاجل و کلیدی بدل کرده است.
به گمان وی دولت چین می کوشد برای توجیه سرمشق سیاسی خود در داخل و خارج از کشور وانمود کند که برندۀ بحران جاری و صورتبندی نظام بین المللی در حال تکوین است، در حالی که اروپا و آمریکا با مشکلات عمیقی روبرو شده اند. اما، به گمان "توما گومار" به دلیل خیز محتمل کانون های جدید اپیدمی کرونا در چین و پنهانکاری پکن در خصوص شمار کشته شدگان این ویروس در این کشور، داوری دربارۀ برندۀ نهایی بحران حاضر زودرس است.
"توما گومار" در عین حال تصریح می کند که بحران ویروس "کووید ١٩" سرنوشت اروپا را نیز رقم خواهد زد. او گفته است که فقدان همبستگی در قبال ایتالیا و اسپانیا در اوایل بحران جاری کرونا کدورت های بسیاری را در داخل اروپا برانگیخته که دیر یا زود سر باز خواهند کرد. "توما گومار" می گوید که روسیه و چین از این کدورت ها و فقدان همبستگی در قبال ایتالیا نهایت بهره برداری سیاسی را کردند. وی می‌افزاید : خطر بزرگ از این پس برای اروپا پاسخگویی به مشکلات ناشی از بحران کرونا بدون هماهنگی میان اعضای اتحادیۀ اروپا است. "توما گومار" تصریح کرده است که ادامۀ قرنطینه زیان های سنگینی به دانش فنی اروپا وارد خواهد آورد و خطر دیگری که در این بین اروپا را تهدید می کند، فقر و ازهم گسیختگی است که می تواند به رویگردانی اروپا از مشارکت در امور جهانی و کاهش نفوذ آن در صحنۀ بین المللی منجر شود.
به گفتۀ "توما گومار" بحران کرونا، نخستین بحران جهانی است که در آن آمریکا دست بالا را داشته است. او افزوده است که این بحران فقدان کامل رهبری آمریکا را آشکار کرد. ایالات متحد آمریکا که درگیر کارزار انتخاباتی است در خود فرو رفته است. دونالد ترامپ حتا یک لحظه هم نکوشید نوعی هماهنگی جهانی را در مقابل بحران ناشی از پاندمی کرونا ایجاد کند. بالعکس او تا نهایت منطق یکجانبه گرایی خود پیش رفت. مرزهای آمریکا را حتا به روی اروپایی ها، آنهم بدون هیچ مشورت و هشدار قبلی بست. به گفتۀ "توما گومار" گسل یکجانبه گرایی اکنون به شکاف های تجاری، مجازی و راهبردی اضافه شده است. سیاست دولت دونالد ترامپ طی بیش از سه سال مناسبات تاریخی اروپا و آمریکا را درهم شکست.
کرونا به گفتۀ پژوهشگر فرانسوی عدم آمادگی اروپا و آمریکا را برای رویارویی با چنین بحرانی برملا کرد و ناتوانی غرب در مواجهه با این بحران ریشه در تلقی یا نحوۀ مدیریتی دارد که ویژه بنگاه های بزرگ اقتصادی از نوع نئولیبرال است.
به گفتۀ پژوهشگر فرانسوی بحران ناشی از ویروس کرونا در عین حال فرصت بی سابقه ای برای شرکت های بزرگ دیجیتالی ایجاد نمود. به یاری این شرکت ها است که امروز کشورها و میلیاردها انسان و سازمان پیوندهای خود را در سراسر جهان با یکدیگر حفظ کرده اند. پایگاه های بزرگ دیجیتالی از این پس در قلب مناسبات قدرت جهانی قرار دارند. از این پس همکاری، رقابت و رویارویی میان چین و آمریکا نیز از خلال همین پایگاه ها صورت می پذیرد. "توما گومار" سپس افزوده است که این تحّول باید کشورهای اروپایی را در زمینۀ سیاست داده ها به تحّرک وا دارد، زیرا، بحران کرونا مفهوم "زندگی خصوصی" را نیز برای همیشه از بین برد.
"توما گومار" ابراز امیدواری کرده است که کشورهای اروپایی سریعاً در عرصه های پزشکی و آموزش از راه دور سرمایه گذاری کنند. زیرا، به گمان او، این ها از جمله عرصه های راهبردی و ضروری برای حفظ استقلال اندیشه و عمل هستند.
مدیر مؤسسه مناسبات بین المللی فرانسه سپس افزوده است که دورۀ چندجانبه گرایی حول ایالات متحد آمریکا که پس از دومین جنگ جهانی شکل گرفت به پایان رسیده است و همکاری با چین به رویارویی چندجانبه بدل گشته است. "توما گور" افزوده است که آیندۀ چندجانبه گرایی به رویکرد آمریکا و چین بستگی دارد و در این چارچوب پکن می کوشد تدریجاً کنترل سازمان ملل را در دست بگیرد.
به گمان مّورخ فرانسوی، رویکرد آمریکا در این میان به نتیجۀ انتخابات ریاست جمهوری این کشور بستگی دارد و بسیار بعید است که دونالد ترامپ پس از انتخاب دوباره به چندجانبه گرایی در مناسبات بین المللی روی آورد. "توما گومار" حتا بعید دانسته که در صورت پیروزی نامزد حزب دموکرات در این انتخابات تغییری در این رویکرد آمریکا صورت بپذیرد. زیرا، به گفتۀ او، ایالات متحد آمریکا دیگر توان ظاهر شدن به عنوان "ملت ضروری" در مناسبات بین المللی را ندارد. به گمان پژوهشگر فرانسوی ایالات متحد آمریکا همچنان به عنوان ساختار یک نظام بین المللی بیش از پیش نامتجانس باقی خواهد ماند.