کرونا به بازیابی همبستگی کمک خواهد کرد

مقالات
شخصی سازی فونت
  • کوچکتر کوچک متوسط بزرگ بزرگتر
  • Default Helvetica Segoe Georgia Times

به گمان متفکر فرانسوی، ادگار مورن، بحران ویروس کرونا نشان داد که جهانی شدن (سرمایه) میان‌بستگیِ بدون همبستگی است. او می افزاید : جهانی شدن سرمایه اتحاد فنی و اقتصادی جهان را پدید آورد، اما، به تفاهم و همبستگی میان ملت ها کمک نکرد.

به گفتۀ نویسندۀ فرانسوی، جهانی شدن، جامعه ای از انسان های هم سرنوشت، ولی ناآگاه از این سرنوشت مشترک را پدید آورده است. مورن می افزاید : از آغاز جهانی شدن در سال های ١٩٩٠ جنگ ها و بحران های اقتصادی، توسعۀ سلاح های اتمی و نابودی محیط زیست لحظه ای متوقف نشده اند. اکنون، اما، ویروس کرونا به طرز دهشتناکی سرنوشت مشترک انسان ها و ناتوانی مهم ترین نهادهای بین المللی از جمله سازمان ملل و سازمان جهانی بهداشت را در رویارویی با این بحران نشان می دهد.

به گمان مورن در فقدان همبستگی بین المللی و نهادهای مشترک و اتخاذ تدابیر ضروری علیه جهان گستری ویروس کرونا، شاهد گسترش انزوا و خشونت ملت ها علیه یکدیگر خواهیم بود. برای مقابله با ویروس کرونا، مورن "همبستگی ملی" را ضروری می داند، اما، تأکید می کند که این همبستگی ملی نباید خودخواهانه باشد. او می افزاید : پیش از شیوع کرونا، همۀ انسان های ساکن زمین از نابودی تدریجی محیط زیست و نابرابری های ناشی از اقتصاد بی انتظام و آشوب زده رنج می بردند.   

او می گوید که همبستگی بین المللی هم اکنون به یاری پزشکان و پژوهشگران آغاز شده است و باید امیدوار بود که خودآگاهی جهانی این همبستگی را به دیگر ابعاد و پهنه های زندگی مشترک انسان ها تعمیم دهد.

ویروس کرونا، به گمان ادگار مورن، "قویاً به ما می گوید که کل بشریت باید مسیر تازه ای را در گریز از نسخه های نئولیبرال جستجو کند" و طرحی تازه در افکند که مورن از آن تحت عنوان "نیودیل سیاسی، اجتماعی و زیست محیطی" یاد می کند. به گفتۀ متفکر فرانسوی "مسیر جدید" باید خدمات عمومی نظیر بیمارستان ها را حفظ و تقویت کند و با ایجاد "مناطق غیرجهانی شده" پی آمدهای منفی جهانی شدن سرمایه دارانه را اصلاح سازد.

ایجاد این "مناطق غیرجهانی" به گفتۀ مورن ضامن استقلال و خودگردانی های اساسی به ویژه در دو عرصۀ تولید فرآورده های کشاورزی و دارویی است. مورن ضمن تأکید بر استقلال ملت ها در تأمین غذای مورد نیاز خود، می گوید که در نتیجۀ جهانی شدن سرمایه بسیاری از داروها در چین و هند تولید می شوند و بحران کرونا ما را در خطر قحطی دارو قرار داده است.

نویسندۀ فرانسوی می افزاید : باید از فرصت بحران ویروس کرونا بهره گرفت و کلیه اشکال همبستگی های سنتی را که در نتیجۀ جهانی شدن از بین رفته اند از نو احیاء نمود.

مورن می گوید : بحران ویروس کرونا به طرز اجتناب ناپذیری شیوۀ مسلط مصرف و رابطۀ انسان با زمان را تغییر خواهد داد. به گفتۀ نویسندۀ فرانسوی، تجربۀ قرنطینه بازیابی زمان را میّسر ساخته است، یعنی زمان را از بند معیارهای رایج کار، تولید و مصرف سرمایه جهانی نجات داده و به میلیاردها انسان فرصت خلوت کردن با خویشتن خویش، مأنوس شدن با عشق، دوستی، همبستگی، شعر و زندگی را داده است. قرنطینه شدن به گفتۀ مورن از "شیوۀ رایج زندگی ما سم زدایی خواهد کرد و به ما خواهد فهماند که زندگی کردن شکوفایی "من" در میان "ما"ی متکثر است."