اگر اروپا میان ایران و آمریکا، مخیر به انتخاب باشد ایالات متحده را انتخاب می‌کند

نظام بین‌الملل یک مقوله دینامیک و پویایی است. دستیابی به توافق هسته‌ای به ایران منجر به تغییراتی در نظام بین‌الملل شد و براساس آن گاهی اتحادیه اروپا به ایران نزدیک و گاهی به ایالات متحده نزدیک‌تر شده است.
هیچ کشوری نمی‌تواند شکافی طولانی‌مدت میان امریکا و اروپا می‌تواند ایجاد کند

ایران عامل اختلافات اروپا و امریکا نیست
وی با بیان اینکه آنچه مسلم است این است که منافع اروپا در همکاری با امریکا خیلی بیشتر از همکاری با ایران است، اظهار داشت: نکته مسلمی که باید در تحلیل‌ها در نظر گرفت این است که اگر قرار باشد اروپا میان ایران و امریکا، مخیر به انتخاب باشد، قطعا ایالات متحده را انتخاب می‌کند. ارتباطات بسیار تنگناتنگ و درهم‌پیچیده‌ای از نظر نظامی در قالب همکاری‌های فراآتلانتیکی برای تامین و حفاظت از امنیت اروپا در قالب ناتو برعهده امریکا است و از سوی دیگر، وابستگی شدیدی از نظر اقتصادی به امریکا از سوی اروپایی‌ها وجود دارد. از نظر سیاسی هم ایدئولوژی طرفین یکی است.
این پژوهشگر مسائل بین‌الملل با تاکید بر اینکه هیچ کشوری نباید فکر کند که می‌تواند شکافی طولانی‌مدت میان امریکا و اروپا ایجاد کند، تصریح کرد: البته اروپا و امریکا با یکدیگر مشکلاتی هم دارند که این مشکلات پس از روی کار آمدن دولت ترامپ افزایش یافته و دوچندان شده است اما باید این مسئله را در نظر گرفت که عامل بروز این مشکلات تنها ایران نبوده و خروج امریکا از توافق پاریس، جنگ تجاری، رویکرد واشنگتن در دوره ترامپ نسبت به مسکو و ناتو و... اثراتی بیشتری در افزایش این شکاف‌ها داشته‌اند.

اروپا راهکار رفع نگرانی موشکی‌اش را خروج از برجام نمی‌داند
قهرمان‌پور با بیان اینکه با خروج واشنگتن از توافق هسته‌ای، اختلافات میان اروپا و امریکا شکل حادتری به خود گرفته است، خاطرنشان کرد: علیرغم خواست ایالات متحده از اتحادیه اروپا، اروپایی‌ها با امریکا درباره خروج از برجام همراه نشدند و تلاش کردند همکاری‌هایشان را به شکل دوجانبه و مستقل از واشنگتن با تهران افزایش دهند و از سوی دیگر، ایران هم امیدوار بوده و است که با کمک اروپایی‌ها، برجام حفظ شود.
وی با بیان اینکه طرفین در هشت ماه گذشته در حال ارزیابی یکدیگر بوده‌اند، ابراز داشت: اتحادیه اروپا برای باقی ماندن ایران در برجام راه‌اندازی سازوکار ویژه مالی (SPV) را پیشنهاد داده و ایران هم متقابلا پایبند به توافق هسته‌ای مانده است. با این وجود، اروپا درخصوص مسائل دیگری از جمله مسئله موشکی، با ایران اختلاف نظر دارد. اروپایی‌ها می‌گویند درخصوص توان موشکی ایران دغدغه دارند اما برخلاف امریکا می‌گویند راهکار حل این مسئله خروج از برجام و انجام مذاکره مجدد برای دستیابی به توافق جامع‌تر نیست بلکه راهکار آن، انجام یک گفت‌وگوی جدید جداگانه برای رسیدن به توافق مجزا درخصوص مسئله موشکی است.

اختلاف‌نظر ایران و اروپا درباره نحوه استفاده از SPV
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه اساسا ایران حاضر به گفت‌وگو و رایزنی با هیچ کشوری درخصوص مسئله موشکی نیست، عنوان کرد: براساس شنیده‌ها، اروپایی‌ها وعده داده‌اند در فاصله یک سال آینده ایران را متقاعد به مذاکره موشکی کنند. در واقع، اروپا یکی از راه‌های ایستادگی در برابر فشارهای امریکا را در توافق موشکی با ایران می‌داند.
قهرمان‌پور مسئله دیگر میان ایران و اروپا را راه‌اندازی سازوکار ویژه مالی (SPV) برشمرد و یادآور شد: در این بحث که سازوکار ویژه مالی شامل همه ابعاد و کالاها می‌شود یا فقط شامل کالاهایی که بشردوستانه دارند، ابهاماتی وجود دارد. در حالی که به نظر می‌رسد برخی از مقامات اروپایی معتقدند که این کانال مختص به خرید دارو و غذا باشد، ایران نمی‌خواهد این سازوکار صرفا منوط به این نوع کالاها باشد. هم‌چنین ایران نمی‌خواهد آزادی عملش در این سازوکار برای برداشت‌های مالی و همچنین نقل و انتقال پولی محدود باشد.
مهار ایران جزو سیاست‌های دائمی کاخ سفید بوده است
وی در پاسخ به این سوال که ایالات متحده تا چه اندازه توانسته اروپا را در سیاست‌های منطقه‌ای ایران با خود همراه کند؟ بیان کرد: نکته مهمی که باید به آن اشاره کنم، این است که ایران تنها مسئله امریکا در خاورمیانه نیست. ایالات متحده در خاورمیانه مسائل متعددی همچون امنیت اسرائیل، مسئله دو دولتی در فلسطین، سوریه، عراق، یمن، کردها و... را هم دارد و ایران هم یکی از این موضوعات است ولی طبیعی است که وزن این مسائل یکی نیست.
این نویسنده و مترجم در حوزه امنیت بین‌الملل با بیان اینکه ایران یکی از موضوعات مهم امریکا در خاورمیانه هست ولی موضوع شماره یک واشنگتن نیست، گفت: مهمترین دغدغه ایالات متحده در خاورمیانه، امنیت اسرائیل است اما با توج به نفوذ لابی یهودی در ساختارهای امریکا، مهار ایران جزو سیاست‌های دائمی کاخ سفید بوده است که در دولت‌های مختلف امریکا به شکل‌های مختلفی دنبال می‌شده است.
اروپا نمی‌تواند نقش ایران در خاورمیانه را نادیده بگیرد
قهرمان‌پور با بیان اینکه سیاست مهار ایران در دولت ترامپ شکل تهاجمی‌تری به خود گرفته است، اظهار داشت: با تهاجمی‌تر شدن رویکرد کاخ سفید علیه ایران، اختلافات اروپا و امریکا درباره کشورمان هم افزایش یافته است که به خاطر وضعیت خاص خاورمیانه و ضعف درونی اتحادیه اروپا است. بحران سوریه موجب شده تا اتحادیه اروپا در دو مسئله آوارگان و تروریسم به شدت آسیب‌پذیر شود بنابراین اروپایی‌ها به هر دری می‌زنند تا این مسائل حل شود.
وی ادامه داد: یکی از بازیگرانی که می‌تواند به اروپا کمک کند، ایران است. به عبارت دیگر، نقش ایران در خاورمیانه آنچنان برجسته است که اروپا نمی‌تواند تهران را نادیده بگیرد یا آنکه این نادیده‌انگاری موجب صرف هزینه‌های بیشتری برای اروپا می‌شود.
بحران‌های خاورمیانه عامل اساسی در حفظ برجام از سوی اروپایی‌هاست
این پژوهشگر مسائل بین‌الملل با بیان اینکه مسئله مهاجران و آوارگان سوری برای اروپا به یک بحران اساسی تبدیل شده است، تصریح کرد: مسئله آوارگان شکاف‌ها و اختلافات در میان کشورهای شرقی و غربی اروپا و حتی در درون کشورهای اروپایی افزایش داده، راست افراطی را تقویت کرده و آرایش سیاسی را برهم زده است. همچنین این مسئله، موجب تقویت مخالفان اتحادیه اروپا در کشورهای اروپایی شده است. برگزیت یکی از نمودهای این اختلافات است و جنبش‌های دیگری مانند در فرانسه و آلمان برای خروج از اتحادیه اروپا در حال رشد یافتن است.
قهرمان‌پور با تاکید بر اینکه یک عامل اساسی در تلاش‌های اتحادیه اروپا برای حفظ برجام، نشات گرفته از نگرانی اروپایی‌ها از تنش‌ها و بحران‌های خاورمیانه است، خاطرنشان کرد: ایالات متحده از نظر جغرافیایی دور از خاورمیانه است ولی اتحادیه اروپا در نزدیکی منطقه غرب آسیا است و هر بحرانی در خاورمیانه سریعا در اتحادیه اروپا اثر می‌گذارد.
وی افزود: اروپایی‌ها حتما درخصوص ایران مقاومت‌های بیشتری در مقابل امریکا داشته‌اند ولی این مقاومت هم سقف معینی دارد که در چارچوب روابط فراآتلانتیکی معنا می‌یابد یعنی اتحادیه اروپا به خاطر ایران وارد چالش عمده با امریکا نمی‌شود.