افشای فساد میلیاردی در خودروسازی

بهرام پارسایی
۱/۳- فساد خودروسازی جدید نیست. در دهه ۷۰ كه بزرگترین اختلاس تاریخ کشور ۱۲۳ میلیارد بود، برای طراحی سمند، ۱۲۰ میلیارد تومان با ارز ٤٠٠ تومانى، معادل ٣٥٠٠ ميليارد تومان امروز، پرداخت شد و اين طراحى گران نه جذاب بود نه استاندارد.
البته این مبلغی است که خودروساز اعلام کرده، اما
نماینده شیراز در مجلس، خروجی این مقدار هزینه برای طراحی سمند را محصولی اعلام کرده که «نه جذاب و نه استاندارد» بوده است.
پارسایی دلیل رد پیشنهاد «طراح ایرانی برندهای معتبر خودرو در جهان» از سوی ایران‌خودرو را نداشتن منفعت برای «سودجویان» دانسته است.
وی در توییتی دیگر اعلام کرده است که شرکت ایران‌خودرو 250 میلیون دلار برای صندوق‌دار کردن پژو 206 و تولید 206 اس‌دی هزینه کرده است.
وی در مصاحبه‌ای با خبرگزاری ایسنا در مورد هزینه‌ غیرمنطقی برای اضافه کردن صندوق به ماشین فرانسوی 206 گفته است: «طبق اسناد فقط بابت طراحی صندوق پژو ۲۰۶، ۲۵۰ میلیون دلار هزینه شده که با ارز امروز قیمت آن به ۳ هزار میلیارد تومان می‌رسد. این در حالی است که با این میزان پول می‌شد یک خط کامل تولید خودروی جدید را طراحی کرد.»
پارسایی طراحی سمند را ناقص و ناکارآمد دانسته و در آن مصاحبه اعلام کرده است که علاوه بر مبلغی که در دهه 70 برای طراحی سمند هزینه شده بود در 3 مرحله دیگر نیز مبالغی برای بازطراحی و اصلاح طرح اولیه هزینه شده است: «بین سال‌های ۸۴ تا ۹۳ نیز به دلیل غیراستاندارد بودن و جذاب نبودن سمند سه مرحله تغییرات در آن ایجاد کردند که آن هم مجموعاً ۱۱۰ میلیارد تومان هزینه داشته است؛ یعنی برای طراحی خودروی سورن ۲۲ میلیارد تومان، برای طراحی خودروی دنا ۴۹.۵ میلیارد تومان و برای طراحی خودروی دنا پلاس ۳۹.۵ میلیارد تومان هزینه شده است.»
او کارنامه فعلی خودروسازی ایران را مجموعه‌ای از بدهکاری و زیان انباشته دانسته و گفته است: «خودروسازها ۲۵هزار میلیارد تومان خودرو پیش‌فروش کرده‌اند، ۳۰هزار میلیارد تومان به بانک‌ها و ٢٥ هزارمیلیارد تومان به قطعه سازان بدهکارند و ۳۰هزار میلیارد تومان هم زیان انباشته دارند.»
به این ترتیب و با جمع ارقامی که سخنگوی کمیسیون اصل 90 اعلام کرده است هم‌اینک 2 خودروساز بزرگ ایران 85 هزار میلیارد تومان بدهی قطعی و 25 هزار میلیارد تومان تعهد فروش سررسید شده دارند.
پارسایی هزینه‌کرد «طراحی خودرو» را راهی برای فساد خودروسازان اعلام کرده و گفته است: «یکی از راه‌هایی که به‌راحتی می‌توانستند به جیب مردم دستبرد بزنند همین به‌اصطلاح طراحی‌های کارشناسی نشده است که از طریق آن به منافع کلان رسیدند.»
این نماینده مجلس از هزینه 90 میلیون دلاری ایران‌خودرو در یکی از کشورها در زمان دولت احمدی‌نژاد هم انتقاد کرده است: «در دولت دهم هم ایران‌خودرو را وادار کردند در یکی از کشورها خط تولید راه بیندازد به همین منظور ۹۰میلیون دلار در آنجا هزینه شد که بعد از صرف این هزینه کشور مقصد گفت که تا ۱۰سال دیگر به آن‌ها برق نمی‌دهد و این حجم سرمایه ملی در آنجا از دست رفت، هیچ‌کسی هم مؤاخذه نشد.»
کشور مورد اشاره پارسایی، که سرمایه‌گذاری 90 میلیون دلاری ایران‌خودرو در آن به شکست انجامیده، سنگال است. محمود احمدی‌نژاد در دوره ریاست جمهوری خود دستور داد تا خط تولید پراید و سمند در دو کشور ونزوئلا و سنگال راه‌اندازی شود. گرچه پراید و سمند در ونزوئلا و با حضور چاوز و احمدی‌نژاد به مرحله تولید هم رسید ولی ونزوئلا تاکنون از پرداخت سهم ایران در این پروژه سرباز زده است.
موضوع سنگال تلخ‌تر از ونزوئلا است. خط تولید سمند در این کشور پس از احداث کارخانه و انتقال تجهیزات به مانعی برخورد کرد که هنوز هم حل نشده است. سنگال اعلام کرد که شبکه برق کشور توان تأمین انرژی این خط تولید را ندارد و اگر ایران مایل به ادامه کار این خط تولید است باید در توسعه شبکه برق این کشور سرمایه‌گذاری کند.
امیرحسین کاکایی از کارشناسان صنعت خودرو در این‌باره به ایسنا گفته است: «هم اکنون ایران‌خودرو نتوانسته است یک خودرو از خط تولید سنگال بیرون بیاورد. نه اینکه ما نخواهیم خودرو در سنگال تولید کنیم، بلکه با مشکلاتی چون عدم جوابگو بودن برق سنگال برای راه اندازی خط تولید مواجه بودیم. یا ونزوئلا اصلاً پول ما را نمی‌دهد.»
سریال افشاگری‌های فساد در ایران در حالی به حوزه خودروسازی رسیده است که هفته گذشته اخباری از ممنوع‌الخروجی مدیرعامل سایپا و ایران‌خودرو نیز منتشر شد. پس از انتشار این اخبار غیررسمی، خبرگزاری فارس با انتشار حکم قضایی که به امضای بازپرس شعبه 5 دادسرای کارکنان دولت رسیده است، ممنوع‌الخروج شدن جواد سلیمانی، مدیرعامل سایپا را تائید کرد. ممنوع‌الخروجی هاشم یکه‌زارع، مدیرعامل ایران‌خودرو هنوز به شکل رسمی تائید نشده است.